Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Αναφορικά με τα επανειλημμένα ερωτήματα που έχουν τεθεί από τους συναδέλφους αναφορικά μετά τα παρακάτω θέματα:
- Σε ποια ακίνητα επιβάλλεται ΤΑΠ και αν ο ΤΑΠ και ιδίως αν η βεβαίωση ΤΑΠ αφορά και τα αγροτεμάχια δίχως κτίσματα
- Αν οι Δήμοι μπορούν να εξαρτήσουν τη μη χορήγηση βεβαίωση ΤΑΠ από τυχόν άλλες οφειλές του πολίτη
- Παραγραφή ΤΑΠ
- Δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη χορήγηση ΤΑΠ
Θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής:
Ιδ. άρθρο 24 Ν. 2130/93 (ΦΕΚ Α΄ 62/23-04-1993)
Το ΤΑΠ επιβλήθηκε µε το άρθρο 24 του ν. 2130/1993 και ο συντελεστής του καθορίζεται µε απόφαση του δηµοτικού συµβουλίου από 0,25‰ έως 0,35‰, ενιαίος για όλη τη διοικητική περιφέρεια.
Σε ΤΑΠ υπόκειται η αξία της ακίνητης περιουσίας, στην οποία συµπεριλαµβάνονται: α) τα πάσης φύσεως ακίνητα, που βρίσκονται εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή εντός των ορίων οικισµών υφιστάµενων προ του 1923 ή εντός ορίου οικισµών µε πληθυσµό κάτω από 2000 κατοίκους, β) τα κάθε είδους κτίσµατα που βρίσκονται εκτός του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή εκτός ορίων οικισµών υφισταµένων προ του έτους 1923 ή εκτός ορίων οικισµών µε πληθυσµό κάτω από 2000 κατοίκους.
Αναφορικά με το 1ο ζήτημα:
Επιβάλλεται ΤΑΠ στα ακίνητα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 24 Ν. 2130/93. Εξαιρέσεις προβλέπονται στο ίδιο άρθρο στην παράγραφο 7 Α&Β.
Σχετικά με το αν οφείλεται ΤΑΠ για τα αγροτεμάχια χωρίς κτίσματα και αν η βεβαίωση ΤΑΠ αφορά και τα αγροτεμάχια χωρίς κτίσματα, παραπέμπουμε ευθέως στην με αριθμό 32/2017 Εγκύκλιο του ΣΣΕΑΠΑΔ (Αύγουστος 2017) «Εγκ. Συντ. 32/2017 – Ν. 4483/2017 (ΤΑΠ, Δασικά & Κτηματολόγιο)» από την οποία παραθέτουμε τα κάτωθι :
«ΘΕΜΑ: Ν. 4483/28-7-2017 (ΦΕΚ 107 Α/31-7-2017)
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Σάς διαβιβάζουμε συνημμένα, προς ενημέρωσή σας, το Ν. 4483/2017 «Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.). Ρυθμίσεις σχετικές με την οργάνωση, τη λειτουργία, τα οικονομικά και το προσωπικό των Ο.Τ.Α.. Ευρωπαϊκοί Όμιλοι Εδαφικής Συνεργασίας. Μητρώο Πολιτών και άλλες διατάξεις», ο οποίος δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ 107 Α/31-7-2017).
Σάς εφιστούμε την προσοχή στα άρθρα 59-60, τα οποία αφορούν στο Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (Τ.Α.Π.), στα άρθρα 140-143 (και ιδιαίτερα 142 §§ 2, 3), που αφορούν στη δασική νομοθεσία, καθώς και στο άρθρο 162, που αφορά στο Κτηματολόγιο.
Ειδικότερα, το άρθρο 59 («Βεβαίωση περί μη οφειλής Τ.Α.Π.») προβλέπει ότι για κάθε μεταβίβαση ακινήτου από οποιαδήποτε αιτία απαιτείται προσκόμιση στο συμβολαιογράφο βεβαίωσης του Ο.Τ.Α., στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο, ότι οι πωλητές δεν οφείλουν τέλος ακίνητης περιουσίας (Τ.Α.Π.), επί ποινή ακυρότητας του συμβολαίου και ελέγχου του συντάξαντος συμβολαιογράφου.
Επειδή η διάταξη του άρθρου 59 του Ν. 4483/2017 είναι ακριβώς όμοια με τη διάταξη του άρθρου 24 § 18 του Ν. 2130/1993 (η οποία διάταξη είχε καταργηθεί με το άρθρο 44 § 3 του Ν. 4262/2014, το οποίο στη συνέχεια καταργήθηκε με το άρθρο 59 § 2 του Ν. 4483/2017) και επειδή, τέλος ακίνητης περιουσίας (Τ.Α.Π.) επιβάλλεται στα ακίνητα που αναφέρονται στο άρθρο 24 του Ν. 2130/1993 και στα οποία δεν περιλαμβάνονται τα εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός ορίων οικισμών αγροτεμάχια χωρίς κτίσματα, κατά τα γενόμενα δεκτά από της ισχύος του Ν. 2130/1993, σε περίπτωση μεταβίβασης αγροτεμαχίου χωρίς κτίσματα δεν απαιτείται βεβαίωση Τ.Α.Π. του οικείου Ο.Τ.Α..
Το άρθρο 60 τροποποιεί την παρ. 7 του άρθρου 24 του Ν. 2130/1993, η οποία περιλαμβάνει τις περιπτώσεις απαλλαγής από το τέλος ακίνητης περιουσίας (Τ.Α.Π.).
Το άρθρο 140 περιλαμβάνει τις τροποποιήσεις που επέρχονται στο Ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας» (ΦΕΚ 289 Α) […]».
Σύμφωνα με την παράγραφο 18 του άρθρου 24 του Ν. 2130/93, η οποία στην ουσία επανήλθε με τη διάταξη του αρ. 59 του Ν. 4483/2017 [ιδ. κατ’ αντιπαραβολή τις δύο διατάξεις], είναι σαφές ότι η έννοια της φράσης «σε περίπτωση μεταβίβασης των πάσης φύσεως ακινήτων» της ανωτέρω διάταξης ΔΕΝ αναφέρεται σε κατηγορίες μεταβίβασης ακινήτων. Οι κατηγορίες των ακινήτων για τα οποία επιβάλλεται ΤΑΠ ρητά προβλέπονται στην παρ. 1 περ. α΄ και β΄ του ως άνω άρθρου. Τα αυτά αναφέρει και το με αριθμ. πρωτ. 6208/24-12-1993 έγγραφο που εστάλη από το Υπουργείο Εσωτερικών – Γενική Διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης- Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ – Τμήμα Φορολογικό προς τον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Εφετείου Θεσσαλονίκης, το οποίο κοινοποιήθηκε και στις Διευθύνσεις Οικονομικών των ΟΤΑ. Το σχετικό έγγραφο αποτελεί απάντηση σε διευκρινιστική ερώτηση («σε τί συνίσταται η φράση της παρ. 18 “σε κάθε μεταβίβαση των πάσης φύσεως ακινήτων” αφορά όλες τις κάθε είδους μεταβιβάσεις ακινήτων ή μόνον αυτές που ρητά αναφέρονται στην παρ. 1 περ. α’ και β’» που απηύθυνε ο Συμβ/φικός Σύλλογος Εφετείου Θεσσαλονίκης προς το Υπουργείο Εσωτερικών.
Συνεπώς, εκ των ανωτέρω προκύπτει με σαφήνεια ότι δεν οφείλεται ΤΑΠ για τα αγροτεμάχια χωρίς κτίσματα και συνεπώς δεν χορηγείται σχετική βεβαίωση για τα αγροτεμάχια χωρίς κτίσματα. Εάν ο νομοθέτης ήθελε η βεβαίωση ΤΑΠ να αφορά και περιπτώσεις αγροτεμαχίων χωρίς κτίσματα, πανηγυρικά θα ανέφερε τούτο.
Αναφορικά με το 2ο ζήτημα :
Η οφειλή ΤΑΠ είναι απολύτως διακριτή από οποιαδήποτε άλλη τυχόν οφειλή του πολίτη προς το Δήμο. Αφορά μη ανταποδοτικό τέλος, και εισπράττεται αυτοτελώς. Δεν προβλέπεται από το νόμο συσχετισμός του συγκεκριμένου τέλους με οποιοδήποτε άλλο τέλος ή οφειλή του πολίτη προς το Δήμο. Συνεπώς, τυχόν άρνηση χορήγησης βεβαίωσης ΤΑΠ από το Δήμο λόγω λοιπών οφειλών του πολίτη προς το Δήμο δεν ερείδεται στο νόμο και ως εκ τούτου κατά τη γνώμη μας παράνομη τυγχάνει.
Αναφορικά με το 3ο ζήτημα :
Σχετικά με το ζήτημα περί παραγραφής ΤΑΠ άλλως για πόσα έτη μπορούν οι Δήμοι να αναζητούν οφειλές ΤΑΠ, σημειώνονται τα εξής:
Σύμφωνα με το αρ. 2 του α.ν. 344/1968 (ΦΕΚ Α΄71), το οποίο έχει τίτλο «Αποσβεστική προθεσμία βεβαιώσεως εξόδων», όπως ισχύει ορίζονται τα εξής:
«1. Η βεβαίωσις των φόρων, τελών, δικαιωμάτων, εισφορών και αντιτίμου προσωπικής εργασίας ενεργείται υπό των δήμων και κοινοτήτων εντός αποσβεστικής προθεσμίας πέντε ετών από της λήξεως του οικονομικού έτους, εις ο ανάγονται.
“Κατεξαίρεση είναι δυνατή η βεβαίωση μετά την πάροδο της παραπάνω προθεσμίας αν: α) είναι άγνωστος ο υπόχρεος, β) έχει ακυρωθεί μετά την πάροδο της πενταετίας η φορολογική εγγραφή για το λόγο ότι ο υπόχρεος δεν έλαβε γνώση της εγγραφής, γ) η βεβαίωση έγινε σε πρόσωπο που δεν είναι μερική ή ολική φορολογική υποχρέωση και δ) η βεβαίωση έγινε για οικονομικό έτος διάφορο από αυτό που αφορά η φορολογική υποχρέωση”.»
Στο άρθρο 32 του ν. 4304/2014 (ΦΕΚ Α’ 246/15.11.2014) όπως τροποποιήθηκε με το με το άρθρο 62 του Ν. 4483/2017 (ΦΕΚ Α 107/31-7-2017), ορίζεται ότι:
«Χρηματικές αξιώσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που αφορούν σε απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών και προκύπτουν εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών, βεβαιώνονται σε βάρος των υπόχρεων εντός εικοσαετίας από τη λήξη του οικονομικού έτους που δημιουργήθηκε η σχετική υποχρέωση προς καταβολή τους. “Τυχόν πρόστιμα που επιβάλλονται για τις ανωτέρω περιπτώσεις, υπολογίζονται επί των οφειλών που ανάγονται στα πέντε (5) προηγούμενα της βεβαίωσης έτη”».
Από τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 2 του α.ν. 344/1968 συνάγεται ότι με την πάροδο απράκτου της προβλεπομένης από αυτή πενταετούς αποσβεστικής προθεσμίας, παραγράφεται κατ’ αρχάς, το δικαίωμα του οικείου δήμου για βεβαίωση των εσόδων που προβλέπονται στις κείμενες διατάξεις, εκτός αν αυτός επικαλεσθεί και αποδείξει ότι συντρέχει κάποια από τις αναφερόμενες στο β’ εδάφιο του ανωτέρω άρθρου περιπτώσεις, ώστε να επιτρέπεται η βεβαίωση των εσόδων μετά την παρέλευση πενταετίας.
Ακολούθως, με το άρθρο 32 του ν. 4304/2014, όπως τροποποιηθέν ισχύει, επιμηκύνθηκε η προβλεπόμενη από το άρθρο 2 παρ. 1 του α.ν. 344/1968 πενταετής αποσβεστική προθεσμία, όπως ισχύει και για τις οφειλές του Δημοσίου, σε εικοσαετή αποσβεστική προθεσμία για τις σε αυτό αναφερόμενες περιπτώσεις. Ειδικότερα, στην ως άνω εικοσαετή προθεσμία εμπίπτουν οι χρηματικές αξιώσεις των ΟΤΑ που αφορούν σε απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών που προκύπτουν αποκλειστικά και μόνον από τις τρεις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, ήτοι μη υποβολή από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους, ή υποβολή ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων και λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών.
Το άρθρο 32 του ν. 4304/2014 ισχύει από την 23-10-2014 σύμφωνα με το άρθρο 89 του ν. 4307/2014, στο νόμο δε αυτό δεν προβλέπεται ρητά η κατάργηση του άρθρου 2 παρ. 1 του α.ν. 344/1968, όσον αφορά στις συγκεκριμένες ως άνω περιπτώσεις για τις οποίες επιμηκύνθηκε η αποσβεστική προθεσμία για την βεβαίωσή τους. Ωστόσο, τόσο από το σκοπό όσο και από το περιεχόμενό της, σαφώς συνάγεται ότι θεσπίστηκε συγκεκριμένη κατηγορία περιπτώσεων για τις οποίες επιμηκύνεται η πενταετής αποσβεστική προθεσμία της παρ. 1 του άρθ. 2 του α.ν. 344/1968 σε εικοσαετή. Συνεπώς, η τελευταία διάταξη, ήτοι η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 2 του α.ν. 344/1968 (πενταετής αποσβεστική προθεσμία) εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις, πλην εκείνων που ορίζονται ρητά στη διάταξη του άρθρου 32 του ν. 4304/2014, για τις οποίες αυτή θεωρείται ρητά κατηργημένη.
Περαιτέρω, η διαφορά της αποσβεστικής προθεσμίας του προγενέστερου από το ισχύον δίκαιο (πέντε έτη και είκοσι έτη αντίστοιχα), θέτει ζητήματα διαχρονικού δικαίου, δοθέντος ότι το νεώτερο δίκαιο δεν περιέχει ειδική περί τούτου ρύθμιση. Πρόσφορη εν προκειμένω κρίνεται η προσφυγή στην διάταξη του άρθρου 18 του ΕισΝΑΚ: Από τη διάταξη του άρθρου 18 ΕισΝΑΚ, συνάγεται ότι όταν οι διατάξεις νεώτερου νόμου ορίζουν μακρότερο χρόνο παραγραφής σε σχέση με το χρόνο παραγραφής που καθόριζε ο προηγούμενος νόμος, εφαρμογή έχει ο νεώτερος νόμος επί αξιώσεων που έχουν γεννηθεί υπό την ισχύ του προηγούμενου νόμου, αλλά δεν παραγράφηκαν ή αποσβέστηκαν μέχρι την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, διότι, αν επήλθε το αποτέλεσμα αυτό, δεν ανατρέπεται από το νέο νόμο εκτός αν ο νομοθέτης προσδώσει στη νέα διάταξη αναδρομική ισχύ εντός των επιτρεπτών συνταγματικών ορίων. Επομένως, όταν η παραγραφή έχει αρχίσει υπό το παλαιό δίκαιο και δεν έχει συμπληρωθεί κατά την έναρξη εφαρμογής του νέου δικαίου που επιμηκύνει την παραγραφή, τότε η τελευταία συνεχίζεται υπό το νέο δίκαιο, και συμπληρώνεται κατά τους ορισμούς του νέου δικαίου ως προς τη διάρκειά του.
Κατόπιν των ανωτέρω, η προβλεπόμενη στην παρ. 1 του αρθ. του α.ν. 344/1969 πενταετής αποσβεστική προθεσμία του δικαιώματος των ο.τ.α. α΄ βαθμού προς βεβαίωση των εσόδων τους που είχε συμπληρωθεί κατά την έναρξη ισχύος του άρθρου 32 του ν. 4304/2014 (23-10-2014) και αφορά αποκλειστικά και μόνο τις σε αυτό αναφερόμενες περιπτώσεις, δεν δύναται πλέον να αναβιώσει και να συμπληρωθεί κατά τους ορισμούς του νέου ως άνω νόμου. Τουτέστιν, στο άρθρο 32 του ν. 4304/2014 εμπίπτουν οι χρηματικές αξιώσεις των ο.τ.α. που αφορούν σε απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών και προκύπτουν από τις περιπτώσεις της μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων και λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών και οι οποίες ήταν ζώσες κατά την 23η-10-2014.
Παραπέμπουμε σχετικώς στην με αριθμό 141/2015 γνωμοδότηση του ΝΣΚ (Τμήμα Ε΄), με την οποία έγινε δεκτό ότι δεν είναι νόμιμη η βεβαίωση εσόδων των δήμων που ανάγονται σε έτη για τα οποία έχει παρέλθει, κατά την έναρξη ισχύος του άρθρου 32 του ν. 4304/2014 (ήτοι την 23η -10-2014), η προβλεπόμενη στην παρ. 1 του άρθρου 2 του α.ν. 344/1968 πενταετής αποσβεστική προθεσμία, η οποία βεβαίωση αφορούσε αποκλειστικά και μόνο στις περιπτώσεις της μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων και λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών. Η ως άνω γνωμοδότηση έγινε αποδεκτή με επισημειωματική πράξη από τον Υπουργό εσωτερικών την 14η-07-2015, και ακολούθως με το αριθμ. Α.Π.οικ. 26553/27-07-2015 έγγραφο της Υπηρεσίας διαβιβάστηκε, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 του Οργανισμού του Υπουργείου Εσωτερικών (π.δ. 105/2014, Α΄172), στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας, προκειμένου να την γνωστοποιήσουν άμεσα στους ΟΤΑ της χωρικής τους αρμοδιότητας για την ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή των σχετικών διατάξεων.
Αναφορικά με το 4ο ζήτημα :
Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη χορήγηση βεβαίωσης ΤΑΠ, σύμφωνα με τις οδηγίες του Δήμου Αθηναίων είναι τα εξής:
« ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΑ
- Συμπλήρωση αίτησης για χορήγηση βεβαίωσης περί μη οφειλής ΤΑΠ
- Τελευταίος εξοφλημένος λογαριασμός ΔΕΗ ή εναλλακτικού παρόχου
- Τίτλος ιδιοκτησίας ακινήτου με απαραίτητη την Βεβαίωση Μηχανικού (Ν.4495/17 αρ.83) για την μεταβίβαση, και προσκόμιση τυχόν τακτοποίησης αυθαιρέτων.
ΓΙΑ ΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΑ
Α. ΕΦΟΣΟΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΗΛΩΘΕΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΩΣ ΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΔΟΤΟΥΜΕΝΟ
- Βεβαίωση διακοπής ηλεκτροδότησης από ΔΕΔΔΗΕ
- Τίτλος Ιδιοκτησίας ακινήτου με απαραίτητη την Βεβαίωση Μηχανικού (Ν.4495/17 αρ.83) για την μεταβίβαση, και προσκόμιση τυχόν τακτοποίησης αυθαιρέτων.
- Υπεύθυνη Δήλωση ιδιοκτήτου ακινήτου στερούμενου ηλεκτρικής ενέργειας
[Η δήλωση με τα στοιχεία μη ηλεκτροδοτούμενου ακινήτου συμπληρώνεται από τον/την Δημότη/Δημότισσα. Αφού ελεγχθούν τα στοιχεία του/της αιτούντος/αιτούσας ακολουθεί η Διαδικασία Ελέγχου Ακινήτου και καταχώρησης ως μη ηλεκτροδοτούμενο ακίνητο]
- Συμπλήρωση αίτησης για χορήγηση βεβαίωσης περί μη οφειλής ΤΑΠ
Β. ΕΦΟΣΟΝ ΕΧΕΙ ΔΗΛΩΘΕΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΩΣ ΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΔΟΤΟΥΜΕΝΟ
- Συμπλήρωση αίτησης για χορήγηση βεβαίωσης περί μη οφειλής ΤΑΠ
- Αντίγραφο Υπεύθυνης δήλωσης για το μη ηλεκτροδοτούμενο ακίνητο με τον Τίτλο Ιδιοκτησίας ακινήτου και με απαραίτητη την Βεβαίωση Μηχανικού (Ν.4495/17 αρ.83) για την μεταβίβαση, και προσκόμιση τυχόν τακτοποίησης αυθαιρέτων.
- Κατάσταση περί μη οφειλής από Ταμιακή Υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων εφόσον απαιτείται.»
Οι σχετικές αιτήσεις υποβάλλονται στα αρμόδια τμήματα των οικείων δήμων που κείται το ακίνητο.
Το παρόν συντάχθηκε με επιμέλεια της νέας νομικού συμβούλου της Νομικής Υπηρεσίας του Συλλόγου μας κας Βασιλικής Αραχωβίτη.
Με τιμή
Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Γεώργιος Ρούσκας Θεόδωρος Χαλκίδης
